Volgens het VN-Habitat-programma staan 60% van de belangrijkste steden ter wereld bloot aan de risico's op stormen en tsunami's. Maar hoe gaan ze daarmee om of wapenen ze zich tegen andere crisissen? En hoe leren ze uit hun ervaringen om beter te worden? Alles draait rond hun veerkracht, en daartoe maken ze dankbaar gebruik van een aantal oplossingen van de smart city.
Wat is een veerkrachtige stad?
De
Verenigde Naties definieert veerkracht als « het vermogen [van een stad] om de impact van een gevaar, te gelegener tijd en op doeltreffende wijze, te weerstaan, op te vangen en bij te sturen ». Door de toenemende verstedelijking (meer dan de helft van de wereldbevolking woont vandaag in steden) zal bijvoorbeeld bij het beheer van natuurrampen steeds meer rekening moeten worden gehouden met de specifieke levensomstandigheden in de stad.
Veerkracht slaat niet alleen op natuurrampen.
Het netwerk 100 Resilient Cities wilde honderd steden bijeenbrengen en bereikte in mei 2016 dat doel. Het wil steden niet alleen beter bestand maken tegen crisissen waardoor ze plots getroffen kunnen worden (zoals een aardbeving, een epidemie, maar ook een terreuraanval), maar ook tegen aanhoudende problemen zoals hoge werkloosheid, falende overheidsdiensten, terugkerende storingen bij de water- en elektriciteitsvoorziening….
De smart city, per definitie veerkrachtig?
Slimme steden ontwikkelen in menig opzicht oplossingen en praktijken die hun veerkracht ten goede komen. Het VN-Habitat-programma definieerde een reeks van
10 essentiële punten die de veerkracht van de stad versterken. Een van die punten is de installatie van « systemen voor vroegtijdige waarschuwing en beheer van noodsituaties ». Smart cities kunnen daarvoor gebruik maken van de sensoren die over de stad verspreid zijn. Deze sensoren kunnen melding maken van de stijging van het waterpeil, de voorbode van hoogwater en overstromingen, of doorlopend de blootstelling aan vervuiling meten, een factor van chronische ziekten.
Ook videobewaking speelt een rol. Het netwerk van bewakingscamera's van de stad Nice, in 2012 door de VN uitgeroepen tot modelstad inzake veerkracht, voorziet bijvoorbeeld het plaatselijke crisiscentrum in realtime van beelden over de risico's op overstroming of stormweer, waaraan deze kuststad met name is blootgesteld. In Mexico zijn de hulpdiensten op het terrein gemiddeld drie keer sneller ter plaatse, nadat een platform werd opgezet dat videobeelden koppelt aan andere gegevens van diverse overheidsinstanties.
Technologie en burgers centraal in de veerkrachtige stad
Nog een andere essentiële maatregel uit VN-Habitat: « Gegevens over risico's en kwetsbare punten bijhouden … als basis voor het plannen van de stedelijke ontwikkeling en de besluitvorming op dat vlak » en « zorgen dat deze informatie en projecten die de veerkracht van uw stad bevorderen, vlot toegankelijk zijn voor het grote publiek, dat hierover mee van gedachten moet kunnen wisselen ». Deze doelstellingen kunnen worden bereikt via oplossingen die gegevens op grote schaal (big data) verzamelen en verwerken via de hoger vermelde sensoren, en die ze voor iedereen toegankelijk maken (open data).
Dit is namelijk nog een ander cruciaal element dat de veerkrachtige stad en de slimme stad gemeen hebben: de « participatie van groepen burgers en van de burgermaatschappij », een andere maatregel die VN-Habitat aanprijst, moet worden aangemoedigd.
Veerkrachtige en smart city:
